Historia Wydziału

 
RYS HISTORYCZNY   |   WŁADZE   |   NAJWAŻNIEJSZE WYDARZENIA

Biologia akademicka w Białymstoku istnieje od 1976 r.

Rys historyczny

Historia uniwersyteckiej Biologii ma swój początek w 1976 roku, kiedy powstał Zakład Biologii na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego, ówczesnej Filii w Białymstoku. Zakład ten, którego założycielką i wieloletnim kierownikiem była  Pani prof. dr hab. Alina Kostelecka-Myrcha, został przekształcony w 1989 r. w Instytut Biologii. Po powstaniu w 1997 r. Uniwersytetu w Białymstoku powołany został Wydział Biologiczno-Chemiczny, w strukturze którego znalazły się Instytut Biologii i Instytut Chemii. Pierwszym dziekanem Wydziału Biologiczno-Chemicznego UwB został prof. dr hab. Marek Gębczyński, a prodziekanami byli prof. dr hab. Jacek Morzycki i dr Anatol Kojło. W latach 1999-2005 pracami Wydziału Biologiczno-Chemicznego kierował prof. dr hab. Jacek Morzycki wraz z prodziekanami dr. hab. Anatolem Kojło, prof. UwB i dr. hab. Tadeuszem Włostowskim, prof. UwB. Od 2005 roku funkcję dziekana pełnił dr hab. Anatol Kojło, prof. UwB, prodziekanami byli prof. dr hab. Andrzej Górniak i dr hab. Tadeusz Krogulec, prof. UwB. Profesor. dr hab. Anatol Kojło ponownie kierował wydziałem w kadencji 2008-2012 , a prodziekanami zostali: dr hab. Tadeusz Krogulec, prof. UwB oraz dr hab. Iwona Ciereszko, prof. UwB. Następnie, w latach 2012-2016 dziekanem wydziału została dr hab. Iwona Ciereszko, prof. UwB, zaś prodziekanami dr hab. Joanna Karpińska, prof. UwB i dr Elżbieta Wołyniec. Od 2016 roku funkcję dziekana pełniła prof. dr hab. Beata Godlewska-Żyłkiewicz, natomiast prodziekanami zostali: dr hab. Piotr Zieliński, dr hab. Ada Wróblewska i dr Elżbieta Wołyniec.

Wskutek regulacji, które wprowadziła Ustawa 2.0 określana „Konstytucją dla Nauki”, w roku 2019 nastąpił podział Wydziału Biologiczno-Chemicznego na dwie niezależne jednostki: Wydział Biologii i Wydział Chemii. Pierwszym dziekanem Wydziału Biologii został dr hab. Piotr Zieliński, prof. UwB, który jednocześnie przewodniczył Radzie Dyscypliny Nauki Biologiczne. Prodziekanami zostali: dr hab. Andrzej Bajguz, prof. UwB, dr hab. Elżbieta Jekatierynczuk-Rudczyk (do 2020 r.), dr hab. Ada Wróblewska, prof. UwB (do 2021 r.), dr hab. Anetta Borkowska (od 2020 r.), dr Marek Bartoszewicz (od 2021 r.).

W 1997 r. Instytut Biologii otrzymał uprawnienia do nadawania stopnia doktora nauk biologicznych w zakresie biologii (przeniesione na Wydział w 2013 r.), zaś w 2010 r. uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego nauk biologicznych otrzymał Wydział Biologiczno-Chemiczny. Pozwoliło to na utworzenie w tym samym roku studiów doktoranckich z biologii i chemii na ówczesnym Wydziale.

Wymiernym efektem dynamicznego rozwoju naukowego było uzyskanie przez Wydział Biologiczno-Chemiczny kategorii A w ocenie parametrycznej przeprowadzonej w 2013 r. O jakości prowadzonych zajęć dydaktycznych świadczą certyfikaty nadane w 2010 r. przez Polską Komisję Akredytacyjną po ocenie programowej kierunków studiów. W 2016 r. Polska Komisja Akredytacyjna po raz pierwszy dokonała oceny instytucjonalnej Wydziału Biologiczno-Chemicznego. W jej wyniku uzyskaliśmy ocenę pozytywną, świadczącą o spełnieniu wszystkich kryteriów jakościowych.

W 1980 roku pierwsi absolwenci jednolitych studiów magisterskich kierunku Biologia opuścili mury Zakładu Biologii Filii Uniwersytetu Warszawskiego. Od tego czasu dyplom magistra biologii uzyskało 1240 osób. W roku akademickim 2007/2008 rozpoczęto kształcenie w systemie bolońskim (trzyletnie studia licencjackie i dwuletnie magisterskie). Studia pierwszego stopnia na kierunku Biologia ukończyło 539 osób. Rok akademicki 2010/2011 był ostatnim w kształceniu studentów w systemie jednolitych 5-letnich studiów magisterskich. Od roku akademickiego 2010/2011 rozpoczęły się studia drugiego stopnia na kierunku Biologia (397 wypromowanych magistrów). Od roku akademickiego 2001/2002 do 2003/2004 prowadzone były również studia uzupełniające na kierunku Biologia – dyplom magistra otrzymało 6 osób.

Z kolei, w roku akademickim 1989/1990 rozpoczęto kształcenie na studiach pierwszego stopnia na kierunku Ochrona Środowiska (406 absolwentów z dyplomem licencjata), zaś od roku akademickiego 2006/2007 – studia drugiego stopnia, które do roku akademickiego 2016/2017 ukończyło 215 osób.

Ciągły rozwój i wzrost kompetencji kadry umożliwiał otwieranie kolejnych, nowych specjalności na studiach I stopnia na kierunku Biologia: biologia sądowa, biologia eksperymentalna i molekularna. Na studiach II stopnia Biologia oferowała następujące specjalności: biologia molekularna, biologia sądowa, biologia środowiskowa, mikrobiologia z biotechnologią.

Od roku akademickiego 2017/2018 studenci mogą studiować Ekobiznes – kierunek międzywydziałowy, prowadzony wspólnie z Wydziałem Ekonomii i Zarządzania. Liczba absolwentów z dyplomem licencjata począwszy od roku akademickiego 2019/2020 wynosi 43 osób.

Obecnie Wydział Biologii kształci studentów na trzech kierunkach studiów pierwszego stopnia (Biologia, Ekobiznes i Mikrobiologia), dwóch kierunkach studiów drugiego stopnia (Biologia i Biologia z przygotowaniem pedagogicznym). Od roku akademickiego 2020/2021 studenci biologii pierwszego stopnia rozpoczęli kształcenie według zmodyfikowanego programu studiów w ramach projektu „Nowoczesny Uniwersytet szansą na rozwój przyszłych kadr regionu” (POWR.03.05.00-00-Z218/18).

Na podkreślenie zasługuje fakt, że od roku akademickiego 2011/2012 prowadzone są studia doktoranckie w zakresie biologii. Do chwili obecnej studia III stopnia ukończyło i uzyskało stopień doktora nauk biologicznych 12 osób. Od 2019 r. studenci korzystają z możliwości kształcenia w Szkole Doktorskiej Nauk Ścisłych i Przyrodniczych UwB, w której kształci się 7 doktorantów w dyscyplinie nauki biologiczne, z czego cztery osoby są absolwentami Wydziału Biologii.

Historycznym i zarazem milowym krokiem w rozwoju naszej jednostki naukowo-dydaktycznej była przeprowadzka do nowej siedziby przy ul. Konstantego Ciołkowskiego 1J w 2015 roku. Stary budynek przy ulicy Świerkowej pożegnaliśmy z sentymentem, ale też z nadzieją na lepszy rozwój. Świetnie wyposażone, nowoczesne aule wykładowe i laboratoria w Budynku Wydziału Biologii na terenie obecnego Kampusu UwB to sukces wielu osób. Dzięki staraniom poprzednich i obecnych władz Wydziału i Instytutu pracownicy mają zapewnione znakomite warunki do pracy naukowo-dydaktycznej, a studenci do zdobywania fachowej wiedzy. Na potrzeby studentów powstały dwie ogólnowydziałowe pracownie: Pracownia Komputerowa oraz Pracownia Systemów Informacji Przestrzennej. Po otrzymaniu odpowiednich zezwoleń Ministerstwa Środowiska na Wydziale Biologii utworzono Laboratorium Inżynierii Genetycznej. Uzyskano bezterminową zgodę na prowadzenie zamkniętego użycia mikroorganizmów genetycznie modyfikowanych (GMM) zaliczonych do I kategorii oraz zgodę na prowadzenie zamkniętego użycia organizmów genetycznie modyfikowanych (GMO) zaliczonych również do I kategorii. Laboratorium funkcjonuje od 2018 roku, umożliwiając prowadzenie badań z GMM oraz GMO I kategorii.

Ponad 45 lat naszej historii to okres intensywnej pracy naukowo-dydaktycznej i dynamicznego rozwoju związany nie tylko ze stopniowym zwiększaniem liczby nauczycieli akademickich, ale przede wszystkim z awansami naukowymi. Konsekwentnie umacnialiśmy swoją pozycję poprzez: 1) publikowanie wyników badań w renomowanych czasopismach o zasięgu międzynarodowym, 2) pozyskiwanie funduszy w postaci krajowych i międzynarodowych projektów (grantów) badawczych oraz 3) współpracę naukową z ponad 50 instytucjami z 30 krajów na całym świecie. Na potrzeby kształcenia oraz popularyzacji nauki pracownicy Biologii opublikowali szereg podręczników akademickich, monografii, albumów przyrodniczych, rozdziałów, w międzynarodowych i krajowych wydawnictwach, np. Springer, Elsevier, Academic Press, Wydawnictwie Naukowym PWN czy Wydawnictwie Uniwersytetu w Białymstoku. Nasi pracownicy pełnili funkcje redaktorów, członków komitetów redakcyjnych czasopism naukowych, zasiadali w radach naukowych i programowych towarzystw, instytucji naukowych i państwowych, a sprawowali funkcje ekspertów świadczą o ugruntowanej i uznanej pozycji naszej kadry naukowej.

Wykorzystując unikatowe położenie w regionie o wyjątkowych w skali Europy walorach przyrodniczych Wydział Biologii nieustannie rozszerza zakres badań naukowych oraz ofertę edukacyjną. Naszą perełką jest utworzona w 2008 roku Terenowa Stacja Naukowo-Dydaktyczna Wydziału Biologii Uniwersytetu w Białymstoku zlokalizowana na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego w miejscowości Gugny. Stacja powstała dzięki pozyskaniu środków z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Uniwersytetu w Białymstoku oraz prywatnej dotacji prof. Gilberta L. Drydena z USA. Prowadzone są w niej liczne badania naukowe we współpracy z naukowcami z całego świata oraz różnorodne zajęcia dydaktyczne dla naszych studentów oraz osób z innych uczelni w Polsce i za granicą.

Od początku istnienia uniwersyteckiej Biologii ważne miejsce w jej historii zajmuje Koło Naukowe Biologów prowadzące badania w ramach sekcji botanicznej, entomologicznej, herpetologicznej, ornitologicznej, mikrobiologicznej i fotograficznej.

Wraz ze studentami jesteśmy bardzo zaangażowani w różnorodne działania popularyzujące naukę, które odbywają się na Wydziale i Uniwersytecie, np. Noc Biologów, Marcowe spotkania z nauką, Spotkania z florą, Podlaski Festiwal Nauki i Sztuki, Popołudniowa kawka z mlekiem. Pracownicy Wydziału przygotowują rokrocznie ofertę wykładów dla szkół średnich, na których poruszane są aktualne zagadnienia związane z biologią i ochroną przyrody. Oferowany jest np. kurs on-line „Klucz do matury z biologii – oko w oko z egzaminatorem maturalnym”, wspomagający kandydatów na studia w przygotowaniu do matury z biologii. Realizowane są projekty skierowane do uczniów regionu i Polski: Młodzieżowy Uniwersytet Przyrodniczy (projekt finansowany przez NFOŚiGW i realizowany od 2020 r.), Akademia Młodego Badacza, Olimpiada Biologiczna, Olimpiada Wiedzy Biologicznej, Olimpiada Geograficzna, co wpływa na podnoszenie jakości nauczania w szkołach, a także rozbudza zainteresowania przyrodą uczniów i społeczeństwa.

Historia Wydziału Biologii (na początku Zakładu, a następnie Instytutu) nieodłącznie związana jest z dwoma wyjątkowymi i pełnymi charyzmy osobami: prof. dr hab. Aliny Myrchy – twórczyni biologii uniwersyteckiej w Białymstoku, wieloletniej dyrektor oraz jej małżonka – prof. dr hab. Andrzeja Myrchy. Z Ich inspiracji i przy życzliwym wsparciu w okresie blisko 50-ciu lat bardzo duża liczba osób z oddaniem i zaangażowaniem budowały naszą pozycję w kraju i na świecie, a wspólna praca włożona w szerzenie i upowszechnianie wiedzy biologicznej na trwałe zapisała się w naszej historii.

WŁADZE

Zakład Biologii
1976-1989
Kierownik: dr hab. Alina Kostelecka-Myrcha
Zastępca kierownika: dr Maciej Kamiński (1985-1989) 

Instytut Biologii
1989-1991
Dyrektor: dr hab. Alina Kostelecka-Myrcha
Zastępcy dyrektora: dr Maciej Kamiński, dr Eugeniusz Moczydłowski

1991-1993
Dyrektor: prof. dr hab. Stanisław Maleszewski
Zastępcy: dr hab. Wojciech Staręga, dr Jan Raczyński, dr Jan Taylor

1993-1997
Dyrektor: prof. dr hab. Andrzej Myrcha
Zastępcy: dr Anna Mical (1993-1996), dr Emilia Brzosko (1996-1997), dr Jan Taylor

1997-2002
Dyrektor: prof. dr hab. Alina Kostelecka-Myrcha
Zastępcy: dr hab. Jan Taylor, dr Emilia Brzosko

2002-2008
Dyrektor: dr hab. Jan Taylor
Zastępca: dr hab. Emilia Brzosko

2008-2014
Dyrektor: prof. dr hab. Andrzej Górniak
Zastępca: dr Adam Tylicki, p.o. zastępcy dyrektora: dr Piotr Zieliński (2013-2014)

2014-2016
Dyrektor: dr hab. Adam Tylicki
Zastępca: dr hab. Elżbieta Jekatierynczuk-Rudczyk

2016-2019
Dyrektor: dr hab. Elżbieta Jekatierynczuk-Rudczyk
Zastępca: dr hab. Danuta Drzymulska

Wydział Biologii
2019-2020
Dziekan: dr hab. Piotr Zieliński, prof. UwB
Prodziekani: dr hab. Andrzej Bajguz, prof. UwB, dr hab. Elżbieta Jekatierynczuk-Rudczyk, dr hab. Ada Wróblewska, prof. UwB

2020-2024
Dziekan: dr hab. Piotr Zieliński, prof. UwB
Prodziekani: dr hab. Andrzej Bajguz, prof. UwB, dr hab. Anetta Borkowska, dr hab. Ada Wróblewska, prof. UwB (do 2021 r.), dr Marek Bartoszewicz (od 2021 r.)

Najważniejsze wydarzenia

1976

• powstanie Samodzielnej Pracowni Biologii, a następnie Zakładu Biologii na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku
• zatrudnienie dr hab. Aliny Myrchy jako organizatora Zakładu Biologii oraz kierunku studiów Biologia nauczycielska
• utworzenie kierunku studiów Biologia nauczycielska

1976-1989

• utworzenie w strukturze Zakładu Biologii Pracowni: Botaniki, Fizjologii Roślin, Fizjologii Zwierząt, Ekologii Zwierząt, Zoologii Kręgowców, Zoologii Bezkręgowców, Genetyki, Histologii i Dydaktyki

1981

• pierwsi absolwenci kierunku biologia nauczycielska Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku

1985

• powstanie Biblioteki Zakładu Biologii, następnie Instytutu Biologii, a od 2019 r. Wydziału Biologii UwB

1988

• przeprowadzka z 8 lokalizacji na terenie Białegostoku do jednej siedziby przy ulicy Świerkowej 20B

1989

• przekształcenie Zakładu Biologii w Instytut Biologii Filii Uniwersytetu Warszawskiego w Białymstoku, w nowej strukturze instytutu pojawiają się: Zakład Biochemii, Zakład Botaniki, Zakład Ekologii Zwierząt, Zakład Fizjologii Roślin, Zakład Fizjologii Zwierząt, Zakład Genetyki, Zakład Hydrobiologii, Zakład Zoologii Bezkręgowców, Zakład Zoologii Kręgowców oraz Pracownia Dydaktyki i Zwierzętarnia
• utworzenie dwóch specjalności kształcenia: Biologia ogólna i Biologia środowiskowa

1997

• Instytut Biologii zaczyna funkcjonować jako jednostka w strukturze Wydziału Biologiczno-Chemicznego nowoutworzonego Uniwersytetu w Białymstoku
• Instytut Biologii otrzymuje uprawnienia do nadawania stopnia doktora nauk biologicznych w zakresie biologii

1999

• prof. dr hab. Marek Gębczyński zostaje prorektorem ds. badań naukowych i współpracy z zagranicą
• nadanie pierwszego stopnia doktora nauk biologicznych w dyscyplinie biologia mgr Katarzynie Kolanko (promotor prof. dr hab. Jan Bystrek)
• powstaje Muzeum Przyrodnicze im. prof. Andrzeja Myrchy, które w 2016 roku staje się placówką ogólnouniwersytecką jako Uniwersyteckie Centrum Przyrodnicze im prof. Andrzeja Myrchy

2000

• na Wydziale Biologiczno-Chemicznym powstaje nowy, międzyinstytutowy (Instytutu Biologii i Instytutu Chemii) kierunek studiów – Ochrona środowiska

2001

• prof. dr hab. Marek Gębczyński zostaje rektorem Uniwersytetu w Białymstoku (kadencje 2001-2002 oraz 2002-2005)

2007

• utworzenie studiów dwustopniowych: trzyletnie licencjackie i dwuletnie magisterskie

2008

• utworzenie Stacji Terenowej Uniwersytetu w Białymstoku w Gugnach (gmina Trzcianne) w południowym basenie Kotliny Biebrzy i na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego, gdzie od 1986 roku odbywały się terenowe zajęcia dydaktyczne oraz badania naukowe

2009

• akredytacja kierunku Ochrona środowiska przez Polską Komisję Akredytacyjną

2010

• Wydział Biologiczno-Chemiczny uzyskuje uprawnienia do nadawania stopnia doktora habilitowanego nauk biologicznych w dyscyplinie biologia
• pierwsi absolwenci studiów licencjackich I stopnia z tytułem licencjata na kierunku Biologia i Ochrona środowiska
• pierwszy nabór na studia II stopnia na kierunkach Biologia i Ochrona środowiska
• akredytacja kierunku Biologia przez Polską Komisje Akredytacyjną

2011

• 1 września: utworzono studia doktoranckie w zakresie biologii na Wydziale Biologiczno-Chemicznym – pierwszym kierownikiem studiów została dr hab. Mirosława Kupryjanowicz, prof. UwB (od 2012 r. do chwili obecnej dr hab. Anetta Borkowska)
• 10 października: uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego w fundamenty powstającego budynku Instytutu Biologii w kampusie uniwersyteckim

2012

• nadanie pierwszego stopnia doktora habilitowanego nauk biologicznych w dyscyplinie biologia dr Anetcie Borkowskiej

2013

• prof. dr hab. Marek Konarzewski został doktorem honoris causa Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu za „wybitne osiągnięcia w zakresie ekologii ewolucyjnej i dyplomacji naukowo-technologicznej jako nowego paradygmatu polityki międzynarodowej, gdzie istotą współpracy stają się wartości, a nie wyłącznie interesy”

2014

• Wydział Biologiczno-Chemiczny otrzymał kategorię A w grupie Nauki o życiu

2015

• Instytut Biologii przenosi się nowoczesnego budynku przy ul. Konstantego Ciołkowskiego 1J na terenie Kampusu Uniwersyteckiego
• 20 października: uroczystość nadania Auli imienia Profesor Aliny Myrchy
• akredytacja instytucjonalna (przegląd funkcjonowania Wydziału, jakoś kształcenia, prowadzenie badań naukowych, współpraca z otoczeniem społeczno-gospodarczym)
• akredytacja kierunku Ochrona środowiska przez Polską Komisje Akredytacyjną

2016

• 2 czerwca: obchody 40-lecia Instytutu Biologii
• prof. dr hab. Izabela Święcicka zostaje prorektorem ds. nauki (kadencja 2016-2020)

2017

• utworzenie i pierwszy nabór na międzywydziałowy kierunek studiów Ekobiznes

2019

• 11 stycznia: Uchwała nr VI/74/19 Rady Miasta Białystok w sprawie nadania nazwy „Alejka prof. prof. Aliny i Andrzeja Myrchów” łączącej Las Zwierzyniecki i kampus UwB z ulicami Wiejską i Świerkową
• powstaje Wydział Biologii Uniwersytetu w Białymstoku z katedrami jako jednostkami organizacyjnymi: Katedra Biologii i Ekologii Roślin, Katedra Ekologii Ewolucyjnej i Fizjologicznej, Katedra Ekologii Wód, Katedra Mikrobiologii i Biotechnologii, Katedra Paleobiologii, Katedra Zoologii i Genetyki
• zostaje powołana Rada Dyscypliny Nauki Biologiczne UwB – pierwsza kadencja 2019-2000
• utworzenie na Wydziale Biologii UwB kierunku studiów Mikrobiologia

2020

• prof. dr hab. Izabela Święcicka zostaje prorektorem ds. nauki i współpracy międzynarodowej (kadencja 2020-2024)

2021-2022

• czas pandemii COVID-19: nauka zdalna

2022

• zakończenie prac i oddanie „Alejki prof. prof. Aliny i Andrzeja Myrchów” z funduszy budżetu obywatelskiego z 2020 r.
• Senat UwB przyznał tytuł Ambasadora Uniwersytetu w Białymstoku prof. dr. hab. Markowi Konarzewskiemu
• akredytacja kierunków: Biologia i Ekobiznes przez Polską Komisję Akredytacyjną
• ewaluacja działalności naukowej w dyscyplinie nauki biologiczne za lata 2017-2021 – kategoria B+